Ο όρος cob χρησιμοποιείται για να περιγράψει ένα μονολιθικό σύστημα δόμησης που βασίζεται σε ένα μείγμα από πηλό, άμμο και άχυρο. Η κατασκευή δεν χρησιμοποιεί διαμορφωμένα τούβλα ή ξύλινο σκελετό. Είναι χτισμένη από το μηδέν συνήθως πάνω σε ένα απλό θεμέλιο. Διάφορες μορφές και σχήματα "λάσπης" έχουν χρησιμοποιηθεί σε πολλά μέρη του κόσμου για αιώνες, κάτω από διάφορες ονομασίες, από τουλάχιστον 10.000 χρόνια πριν στην κατασκευή κτιρίων. Είναι μία από τις πιο αρχαίες τεχνικές χτισίματος με γήινα υλικά, στην οποία , χρησιμοποιούνται τα χέρια και τα πόδια για να σχηματιστούν μάζες πηλού αναμεμιγμένου με άμμο και άχυρο οι οποίες τοποθετούνται η μία πάνω στην άλλη διαμορφώνοντας έτσι μονολιθικές κατασκευές με μεγάλη σταθερότητα. Η λέξη cob προέρχεται από μια παλιά αγγλική λέξη που σημαίνει σβώλος.
Όσο οι μάζες είναι ακόμη υγρές τοποθετούνται απευθείας με τα χέρια, χωρίς τη χρήση εργαλείων ή καλουπιών, πάνω στα θεμέλια συνήθως από πέτρα, μέχρι να σχηματιστεί μια ενιαία στρώση, η οποία πρέπει να στεγνώσει και να στερεοποιηθεί σχετικά, ώστε να υποστηρίξει την επόμενη στρώση. Η ίδια τεχνική εφαρμόζεται διαδοχικά, ως το τελικό ύψος του τοίχου, που θα υποδεχτεί τη στέγη. Οι τοίχοι συνήθως, έχουν πάχος από 40 έως 60 εκ. Μια γενική συνταγή είναι : 1-2 μέρη χώμα, 3μέρη άμμος οικοδομής ή ποταμίσια , αρκετό άχυρο ή κατσικότριχα. Η αναλογία σε χώμα και άμμο είναι περίπου 1:3, το οποίο βέβαια ποικίλει, ανάλογα με την περιεκτικότητα του χώματος σε άμμο και άργιλο, η οποία καθορίζεται με συγκεκριμένα τεστ (μέθοδος μηχανικής ανάλυσης με το βάζο). Το κατάλληλο χώμα για να χρησιμοποιηθεί σε μίγματα cob πρέπει να περιέχει 25-45% πηλό.
Κτίρια από Cob άρχισαν να χρησιμοποιούνται στην Αγγλία πριν από το 13ο αιώνα, και αρχίζουν να αναβιώνουν ξανά την σημερινή εποχή. Η κατασκευή με Cob είναι μια από τις απλούστερες και λιγότερο ακριβείς διαθέσιμες τεχνικές κατασκευής κτιρίων, αν και απαιτεί συνήθως πολύ εργασία. Άλλο μεγάλο πλεονέκτημα του Cob είναι η πλαστικότητα και ευελιξία των μορφών. Μπορεί εύκολα να διαμορφωθεί και να πάρει οποιαδήποτε μορφή. Τα μίγματα Cob χρησιμοποιούνται επίσης σαν σοβάς εξομάλυνσης ή πλήρωσης σε διάφορες μεθόδους της φυσικών δόμησης , όπως το Adobe, οι γαιόσακοι, το cordwood ,και οι αχυρόμπαλλες. Η διαφορά του cob,από το κτίσιμο με πλίνθους συνίσταται στην ευκολία της κατασκευής και την ελευθερία του σχεδιασμού. Εφόσον δεν απαιτούνται ίσιες φόρμες ή καλούπια το ίδιο το υλικό οδηγεί σε οργανικά σχήματα: καμπύλοι τοίχοι, θόλοι και αψίδες.
Κτίζοντας με το Cob είναι μια εμπειρία παρόμοια με γλυπτική με πηλό. Τα γήινα σπίτια είναι δροσερά το καλοκαίρι και ζεστά τον χειμώνα. Η αντοχή τους σε μια μεγάλη γκάμα καιρικών συνθηκών τα κάνει άνετα και βιώσιμα στα πιο κρύα κλίματα αλλά και συνθήκες ερήμου. Οι τοίχοι με πάχος που κυμαίνεται από 40 έως και 60 εκατοστά έχουν τεράστια θερμική μάζα και επαρκή μόνωση ειδική για χρήση παθητικών ηλιακών συστημάτων θέρμανσης. Απαιτείται ελάχιστη πρόσθετη θέρμανση τον χειμώνα και καθόλου ψύξη ακόμη και τις πιο ζεστές μέρες.
Η αναγέννηση του cob ξεκίνησε στην Αμερική όπου απολαμβάνει μια συνεχώς αυξανόμενη δημοσιότητα όχι μόνο λόγω των παραπάνω αναφερομένων πλεονεκτημάτων αλλά και από την δυνατότητα που προσφέρει στον ιδιοκτήτη – κατασκευαστή να αποφύγει τα τεράστια οικονομικά φορτία και τις δεσμεύσεις που συνεπάγεται η αγορά κατοικίας.
Πλεονεκτήματα του cob
Έχει την μεγαλύτερη διαπνοή από οποιοδήποτε άλλο δομικό υλικό, γεγονός που επιτρέπει την πολύ καλή εξισορρόπηση της υγρασίας στο εσωτερικότης κατοικίας. Πολύ μεγάλη θερμική μάζα και ικανοποιητική μόνωση. Η θερμότητα αποθηκεύεται στο υλικό και αποδίδεται σταδιακά. Εξισορρόπηση θερμοκρασίας, ώστε τα σπίτια να είναι δροσερά το καλοκαίρι και ζεστά τον χειμώνα. Λειτουργεί άριστα στη βιοκλιματική αρχιτεκτονική, με παθητικά συστήματα θέρμανσης και ψύξης και τεχνικές εξοικονόμησης ενέργειας.
Δεν προκαλεί μόλυνση ή άλλη επιβάρυνση στο περιβάλλον. Η ενέργεια που απαιτείται για να χτιστεί είναι περίπου το 1-2% της ενέργειας που απαιτεί η παραγωγή, μεταφορά και εφαρμογή των τούβλων ή του σκυροδέματος. Τα υλικά μπορούμε να τα παίρνουμε από τη γύρω περιοχή. Είναι πλήρως ανακυκλώσιμο υλικό, απόλυτα συμβατό με τη φύση.
Δημιουργεί μονολιθικέςκατασκευές. Για το λόγο αυτόν, μια κατασκευή με cob και καμπύλους τοίχους,θεωρείται ότι έχει καλύτερη συμπεριφορά σε σεισμική δραστηριότητα από κατασκευές μη μονολιθικές. Είναι από τις πιο ανθεκτικές κατασκευές της αρχιτεκτονικής με χώμα. Η πρώτη ύλη είναι άφθονη στη φύση. Είναι ιδανικό για ιδιοκατασκευή και συλλογική δουλειά.
Περιορισμοί &θέματα που πρέπει να προσεχτούν
Η σύσταση του αργιλοχώματος, δηλ. η περιεκτικότητά του χώματος σε άργιλο (πηλό), & ιλύ , άμμο και πέτρες, δεν είναι ίδια από τόπο σε τόπο. Το χώμα δεν είναι τυποποιημένο υλικό. Επομένως, το σωστό μeίγμα πρέπει κάθε φορά να ελέγχεται και να προστίθεται ότι χρειάζεται.
Για να εκδοθεί οικοδομική άδεια,σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία στην Ελλάδα, πρέπει να υπάρχει ένας φέρων οργανισμός (π.χ. ξύλινος σκελετός). Τοιχοποιία από cob δεν επιτρέπεται να φέρει φορτία. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο ως υλικό πλήρωσης.
Χρειάζεται προστασία από το νερό.Με κατάλληλα θεμέλια, στέγη και σοβά όμως, η συντήρηση που απαιτεί είναι ελάχιστη.
