Ο πηλός μπορεί να απορροφήσει το 70% του βάρους του σε νερό και μπορεί να βρίσκεται σε τέσσερις διαφορετικές φάσεις που εξαρτώνται από την περιεκτικότητά του σε νερό:
Παχύρρευστο υγρό
Πλάσιμο στερεό
Ημιστερεό
Σκληρό στερεό.
Κάθε εργασία διαμόρφωσης του, γίνεται όταν το υλικό είναι στην φάση του πλάσιμου στερεού με το ελάχιστο νερό που χρειάζεται ώστε να είναι εργάσιμος.
Σημειώνεται ότι, όσο περισσότερο νερό περιέχει ο πηλός για να είναι εργάσιμος, τόσο περισσότερο νερό θα χάσει κατά την διάρκεια της ξήρανσής του και τόσο μεγαλύτερες συστολές ξηράνσεως και ενδεχόμενες αστοχίες -ρηγματώσεις θα παρατηρηθούν. Για να διορθωθούν αυτές, μπορούν να γίνουν κάποιες διορθώσεις όπως :
1.Κοσκίνισμα από τα χοντρά αδρανή (πέτρες).
2.Λιγότερο νερό.
3.Προσθήκη άμμου.
4.Προσθήκη άχυρου, φυτικών ινών κλπ.
Για να έχουμε καλύτερες μηχανικές αντοχές, αντοχή στη διάβρωση, συνεκτικότητα, αδιαβροχο-ποίηση κ.λπ., μπορεί να χρησιμοποιηθούν διάφορα πρόσθετα στη λάσπη όπως: άχυρο, μαλλί, ασβέστης, τσιμέντο, μελάσα, άσφαλτος, έλαιο λιναρόσπορου, ακρυλικό χρώμα, ορός γάλακτος, αίμα βοοειδών και κοπριά βοοειδών, πολτός από φύλα κακτωδών φυτών (φραγκοσυκιά), ρυζόκολλα ή αλευρόκολλα κ.α.
Το χώμα και ιδιαίτερα το επιφανειακό στρώμα περιέχει τμήματα ριζών, κλαδιών, φύλλα φυτών και πολλά άλλα σκουπίδια, που πρέπει απαραίτητα να αφαιρεθούν με το κοσκίνισμα επειδή μειώνουν με το σάπισμα τους την συνοχή του πηλοκονιάματος
Σε όλες τις τεχνικές της φυσικής δόμησης που χρησιμοποιείται αργιλοκονίαμα (λάσπη από πηλό και άμμο), πρέπει πριν την ανάμειξη το χώμα να θρυμματίζεται και μετά κοσκινίζεται με κόσκινο κατάλληλης διαμέτρου οπών.
Στην συνέχεια προστίθεται κανονικό νερό έτσι ώστε το υλικό να είναι εργάσιμο, στην φάση του πλάσιμο στερεού. Η ποσότητα του νερού εξαρτάται και από την τεχνική που θα εφαρμοστεί. Πριν χρησιμοποιήσουμε το αργιλοκονίαμα κατασκευάζουμε ένα «κανονικό» καλούπι (διαστάσεων π.χ. 20Χ20 και 10 cm ύψος). Το υλικό μορφοποιείται σε αυτό, μετά ξεκαλουπώνεται.
1.Εάν σπάει στις άκρες του καλουπιού και παρουσιάσει ρηγματώσεις κατά το ξεκαλούπωμά του,
χρειάζεται περισσότερο επιμελημένη συμπίεση.
2.Εάν η βάση μεγαλώσει –παραμορφωθεί περισσότερο του 5% κατά την διάρκεια του ξεκαλουπώ-
ματος χρειάζεται λιγότερο νερό.
3.Εάν παρουσιάσει ρηγματώσεις στην επιφάνειά του ή σε όλη την μάζα του σε σύντομο χρονικό
διάστημα ή παρουσιάσει ρηγματώσεις μεγαλύτερες των 5 cm μετά την ξήρανση του, χρειάζεται
προστασία από τον ήλιο κατά την διάρκεια της ξήρανσης ή σταθεροποίηση του υλικού με άμμο
και άχυρο.
